Een high tea tussen alpaca’s is een bijzondere belevenis. Samen met hen uitwaaien aan zee kan je uitdagend noemen. Maar wat doen de dieren tussen de bedrijven door? Hoe gaat het eraan toe op het erf? Waarmee krijgen de begeleiders te maken? Een serie over voorvallen en vragen.

Jacoline Vlaander

Na de doodsstrijd van Donna in december is het team in shock. ,,Verbijsterd en verdrietig,” zegt Mara. ,,We begrepen er niets van. Wat deden we verkeerd? Hebben we signalen gemist? Hoe leren we die herkennen?”

Veel mensen leven mee. De crowdfundactie voor de sectie brengt binnen 24 uur ruim €1200,- op. De verwachtingen zijn hooggespannen. Stel je voor dat het aan het eigen hooi ligt, zoals de veearts suggereerde. ,,Hoewel we niet aan de kwaliteit twijfelden, lieten we alvast meerdere laboratoriumanalyses maken bij Eurofins Agro in Wageningen. Daar kwam niets verontrustends uit. Toch kochten we voor de zekerheid 50 balen ander hooi. Want zolang je niet weet waar je het zoeken moet, kunnen alle alpaca’s ziek worden.”

Zes weken later komt het rapport uit Deventer van de Gezondheidsdienst voor Dieren. Een anticlimax: ,,Het stelt geen diagnose. In medische termen geeft het weer wat men in Donna’s organen vond. Wij kunnen daaruit geen conclusies trekken. Als één van haar  kuddegenootjes ook deze symptomen krijgt, zouden we nog steeds niet weten wat we moeten doen.”

Bewust onbekwaam

Wanneer je ‘bewust onbekwaam’ bent, is dat frustrerend. Zeker als het om het welzijn van  dieren gaat. Dieren die na maanden intensieve zorg en begeleiding aansterken en opbloeien. Die je trouwhartig aankijken. Vrolijk naar je toekomen, en zonder tegenstribbelen elke behandeling doorstaan: ,,Dat vertrouwen willen we niet beschamen. De onzekerheid of je iets over het hoofd ziet, vreet aan je.”

Op zoek naar de juiste vertaalslag van de verschijnselen waaraan Donna stierf, neemt Mara contact op met de Belgische Thijs Flahou, dierenarts met als specialisatie alpaca’s en lama’s. Eind februari verzorgt hij in Aagtekerke voor een deel van het team een training op maat. Hij behandelt theorie en praktijk.

,,Alpaca’s zijn prooidieren, en zullen hun ziekte zo lang mogelijk verbergen,” vertelt hij. ,,Ontstekingen uiten zich niet altijd met koorts. Alleen klinische (direct zichtbare) symptomen zijn niet altijd voldoende om tot een goede diagnose te komen. Zodra je íets aan je dieren merkt en je weet niet wat het kan zijn, is het raadzaam zo snel mogelijk bloedonderzoek te laten doen. Aan die waarden lees je subklinische (nog niet direct zichtbare) factoren af, zodat je een ziekteproces in een vroeg stadium ontdekt.”

Net als met het sectierapport en de hooianalyses heb je kennis nodig om medische codes te kraken: ,,Het is fijn dat we voor uitleg over bloedwaarden, wat het effect is en hoe het verder moet, ook bij Thijs terechtkunnen,” zegt Mara.

Leren luisteren

Verder is het beluisteren van hart, longen, maag en darmen belangrijk. Daarvoor dalen Mara, Renate en Annika met Thijs af naar de stallen. Een geluiden-vocabulaire ontwikkelen vergt nog enige oefening. Zelfs met gezonde alpaca’s die goedmoedig proefkonijn zijn. Je moet weten wáár je wát en ongeveer hóe moet horen. Om dat te horen, moet je leren luisteren. Maar waar luister je eigenlijk naar? In de wollige dieren rommelt en borrelt van alles. Zelfs de zachte vacht kraakt oorverdovend tussen huid en stethoscoop.

Winston (2018) wacht geduldig als Mara langs zijn brede borst tast: ,,Zijn hart klopt niet,” constateert ze na een tijdje. Thijs zegt: ,,Hij is inderdaad heel relaxed, maar hij dóet het nog wel, hóór.” Bij de hoogzwangere Bloem (geboortejaar onbekend) , die een stofallergie heeft, horen ze duidelijk hoe rasperig haar ademhaling is en hoe moeizaam. Als ze Joke (2002) en Sofie (2023) met elkaar vergelijken, valt op dat een oud hart vager klinkt, meer in de verte. Anders dan een snel en jong hart, waarin misschien zelfs geruis te bespeuren valt, omdat er nog ruimte zit tussen de linker- en rechter hartkamer.

Donna’s diagnose

Op basis van het sectierapport van Donna denkt Thijs dat ze door een wondje een infectie opliep, die via de bloedbaan haar middenrif bereikte: ,,De rest is vervolgschade. Bloedonderzoek zou die infectie in een eerder stadium hebben aangetoond. Misschien had een sterke antibioticakuur haar toen nog kunnen redden. Maar je weet het nooit zeker.”

Een afvinklijstje met variabelen waarmee je knopen doorhakt over leven en dood, bestaat niet. Zelfs al heb je meer kennis van de variabelen. Bij ieder dier bekijk je alle symptomen in samenhang met omgeving, historie, leeftijd en levensverwachting. Telkens met een open blik.

,,Na deze training van Thijs breiden we onze routines uit,” zegt Mara. ,,Niet alleen mest onderzoeken, lichaamstemperatuur opnemen en gewicht noteren, maar ook luisteren naar hart, longen, maag en darmen. Voortaan koppelen we afwijkend gedrag eerder aan bloedonderzoek. En wie weet –  leren we ooit zélf prikken en testen.”

Want zoals Donna stierf, wil niemand sterven.

Over Jona en het Berserk Male Syndrome (BMS), en hoe je een alpaca (en jezelf) daarmee kunt begeleiden.