Een high tea tussen alpaca’s is een bijzondere belevenis. Samen met hen uitwaaien aan zee kan je uitdagend noemen. Maar wat doen de dieren tussen de bedrijven door? Hoe gaat het eraan toe op het erf? Waarmee krijgen de begeleiders te maken? Een serie over voorvallen en vragen.

Jacoline Vlaander

Eind januari arriveert Jona (2018). Een forse ruin, roodbruin met witte vlekken, onrustig en alert. Hij is gericht op mensen. Terwijl de kuddes soezend herkauwen, houdt hij nauwlettend alle werkzaamheden in de weides en op het erf in de gaten. Sta je nietsvermoedend bij het hek van de paddock, dan doemt Jona plotseling op vanuit de stal. Dat hij gespannen is, zie je aan zijn vorsende blik en half opgerichte staart. Hij snelt in een paar passen op je af. Nadert je dichter dan de meeste alpaca’s doen.

,,Hij heeft geen gevoel voor personal space,” zegt Mara. ,,Zelfs bij een eerste kennismaking gaat hij over grenzen. Ook daarna blijft hij dat doen. Hij is onberekenbaar: sommige mensen mogen hem aaien, bij anderen springt hij, gromt en probeert te bijten.”

Verleden onbekend

De vorige eigenaren, van Alpacawandeling Twente, namen contact op vanwege dit gedrag: ,,Jona komt vermoedelijk van een manege in de buurt van Apeldoorn,” vertelt Mara. ,,Door ruimtegebrek moest hij daar vertrekken. Daarna belandde hij bij een boer, waar hij wegkwijnde tussen de schapen. Ze wilden hem graag opnemen in hun eigen kudde, maar Jona was opdringerig. Misschien zelfs gevaarlijk. Hij zorgde voor onrust bij hun alpaca’s.”

Mara en Jacco besluiten dat Jona welkom is: ,,We integreerden hem in een dominante mannengroep. Deze dieren zijn rustig en stabiel. Ze weten hoe het er hier aan toegaat, en corrigeren elkaar. Ik oefen regelmatig met Jona aan de lijn. Zo leert hij lopen, draaien en stilstaan op commando. Want als ik ‘nee’ zeg, dramt hij door. Hij vindt het niet fijn als een mens hem begrenst. Dat is kennelijk te weinig gebeurd. Of niet op een goede manier.”

Verkeerde inprenting

Waarschijnlijk lijdt Jona aan het Berserk Male Syndrome (BMS). Een afwijking die ontstaat als in de eerste zes levensmaanden, wanneer de inprenting plaatsvindt, mensen te intensief contact hebben met een veulen. Het ziet hen dan als soortgenoot. Tijdens het opgroeien zal het steeds ruiger en wilder gaan spelen. Een hengst kan dominant, agressief en zelfs gevaarlijk gedrag vertonen. ,,Toch heeft het vooral te maken met grenzen aangeven,” zegt Mara. ,,Onze flessenveulens zijn als volwassen dieren zachtaardig en aanhankelijk, maar kennen hun plaats en erkennen ons gezag.”

Dat alpaca’s met BMS meestal worden afgemaakt, is triest: ,,Ze zijn niet vals – het is verkeerde conditionering. Bovendien heb je gradaties in BMS. Je kan altijd proberen of je iets nieuws kan aanleren.”  Dus wanneer Jona als een bordercollie op haar afkomt en zijn kop tussen haar benen steekt, zwiept zij haar ene been er weer overheen: ,,Want komt hij omhoog, dan wipt hij me zó van de vloer. Niemand uit onze kuddes doet dit. Misschien is het iets uit zijn jonge jaren en hebben er kinderen op ‘m gezeten.”

Negatief gedrag kun je het beste negeren. Vooral rustig blijven is het devies. Positief gedrag beloon je met je stem. En af en toe met een alpacasnoepje.

Cirkel doorbreken

Als ondersteuning van dit intensieve proces slikt Jona ’s ochtends en ’s avonds  Bachbloesemmix: ,,Dit helpt indrukken verwerken en loslaten. De druppeltjes geef ik op brokjes, in een bakje dat ik op armlengte afstand houd. Wil hij dichterbij komen, dan krijgt hij ze niet. Hij leert snel: terug van de wei ontvangt hij deze traktatie altijd in box II. Omdat hij het lekker vindt, loopt hij er aan het einde van de middag al naar toe.”

Jona lijkt deze weken rustiger te worden. Komt niet meer zo dicht bij je staan. Gromt minder snel. Hij kent het ritme van de dagen. Voorspelbaarheid geeft vertrouwen: ,,Hij merkt het natuurlijk ook aan de anderen, die vrolijk en ontspannen zijn. Een alpaca met afwijkend gedrag moet je dan ook niet afzonderen – dan weet je zeker dat het nóóit meer goedkomt. Ze sturen elkaar bij. Zeker in een evenwichtige kudde met een goede hiërarchie.”

Af en toe zijn er nog onvoorspelbare reacties: ,,Laatst liep Angela met een afwaskwast door de wei voor het schoonmaken van de waterbakken. Toen galoppeerde Jona op haar af, getriggerd door de kwast, en beet haar. Als je je armen verlengt, maakt dat iets in hem los. Ook reageert hij op gespreide handpalmen of opgeheven armen. Misschien is hij vroeger geslagen.”

Maar als Mara met hem buiten is en vraagt: ga je mee?, dan loopt Jona zó mee, zonder dat zij hem moet aanlijnen: ,,Probleemloos de trailer in. Los op het strand. Je ziet dat hij er graag bij wil horen. Hij doet zó zijn best om het goed te doen.”

Hoe Mara zich staande houdt als Jona haar aanvalt.