Een high tea tussen alpaca’s is een bijzondere belevenis. Samen met hen uitwaaien aan zee kan je uitdagend noemen. Maar wat doen de dieren tussen de bedrijven door? Hoe gaat het eraan toe op het erf? Waarmee krijgen de begeleiders te maken? Een serie over voorvallen en vragen.

Jacoline Vlaander

Alpaca’s verzorgen is verrassend en vreugdevol. Geen dag is hetzelfde. Ondanks alle handelingen die zich herhalen. Voeren, flessenveulens voeden, medicatie toedienen, huid, oren en ogen inspecteren, trainen en halstermak maken, naar weides begeleiden, in weer en wind poepscheppen, stalvloeren ontsmetten, regelmatig nagels knippen, tandenslijpen, mest onderzoeken. Saai is het nooit.

Als je je dieren kent, zie je individuele verschillen, vertelt Mara: ,,Nukken en grillen, eigenaardigheden en voorkeuren, humeur en afwijkend gedrag. Stem je je daar met humor op af, dan groeit wederzijds vertrouwen en bereik je veel met elkaar.”

Schurftig en ondervoed

Vertrouwen is de basis van ontwikkeling. Het is cruciaal voor het opleven van de alpaca’s die Alpacas Zeelandia met Stichting Alpaca Rescue Nederland opvangt. Zoals Donna (2010), die in februari 2023 samen met haar ernstig verzwakte veulen Daan (2022) vanuit een verwaarloosde kudde uiteindelijk in Aagtekerke belandt.

Ze zijn allebei ondervoed. Met schurft op buik, poten, onder hun staart, in liezen, oksels en oren. Drie maanden blijven ze in quarantaine, samen met andere alpaca’s die ook allerlei huidaandoeningen hebben.

,,Donna was die eerste tijd apathisch,” zegt Mara. ,,Ze liet zich behandelen alsof ze nergens meer in geloofde. Maar als wij Daan uit de groep haalden, raakte ze in paniek. Ze mocht erbij als we hem wasten en insmeerden. Snuivend dribbelde ze om ons heen. Haar hoge gegil, waarmee ze iedereen voor dit gevaar waarschuwde, nam af toen ze het ritueel ging herkennen.”

Stevig en rank

Met goede voeding en vitaminesupplementen komen moeder en zoon weer op een gezond gewicht. Ook de schurft verdwijnt. Donna ontpopt zich tot een stevig, rank dier. Met haar alerte ogen, waarvan de kleur intenser wordt, neemt zij alles in zich op. Bij een Meet & Feed wil ze iedereen besnuffelen en eet graag brokjes uit alle toegestoken handen.

Ze geniet van het vertrouwde dagritme. Eten, medicatie en dan met z’n allen oversteken naar de grote wei. Met haar lange passen loopt ze voorop. Ontdekt als eerste sappige grassprieten in de middenberm. Als zíj eraan begint, volgt de rest van de kudde. ,,Die gewoonten zijn grappig,” zegt Mara. ,,We geven ze daar de ruimte voor. Hoe meer ze aansterken, hoe meer uitgesproken hun karakters worden.”

Donna laat zich probleemloos halsteren en aanlijnen. Stapt moeiteloos trailer in- en uit. Rent jolig over het strand. Met haar maatjes galopperend naar de golven en dan weer steigerend terug door het zand. Vanaf de zomer ontfermt ze zich over de moederloze Sofie (2023), die op haar lijkt en graag in haar nabijheid is. Op Mara is ze bijzonder gesteld: ,,Als ik ‘s avonds in het vlas tussen hen in zat, voelde ik hoe Donna achter me kwam liggen. Ik aaide haar stugge vacht. Zij knabbelde aan mijn haar.”

Plotseling ziek

Maar naast vertrouwen is ook kennis en kunde onmisbaar. Alleen dan kan je adequaat handelen als zich ernstige situaties voordoen. ,,Verrassend en vreugdevol was dit beslist niet,” zegt Mara. ,,Het is wrang dat we van Donna leerden hoeveel wij nog niet weten.”

Want vlak voor kerst gaat het plotseling mis. Tijdens de Adoptieouderdag op zondag 17 december is het druk op het erf. Donna ontloopt het allemaal een beetje. Vanwege het onder herkauwers rondwarende blauwtongvirus neemt het team elke avond de temperatuur op van dieren die afwijkend gedrag vertonen: ,,Dus ook van háár – maar zij had geen koorts.”

De volgende dag is Donna lusteloos. Stopt met eten. Blijft liggen in het vlas. Kuddegenootjes  komen even bij haar kijken. Snuffelen hummend aan haar neus en buik. Reageren doet ze niet.  Haar temperatuur daalt gevaarlijk.

,,Bij toerbeurt zaten we twee etmalen bij haar,” zegt Mara. ,,Met kruiken en wollen dekens. Zaterdag was ze nog zo vrolijk en levendig. Zagen we iets over het hoofd? En wát dan? Wáár deden we goed aan?”

Laatste uren

De veearts weet het ook niet. Constateert dat pens, maag en darmen niet meer werken. Probeert Novacam, een ontstekingsremmer. En een infuus voor spierontspanning en pijnstilling. Verlichting brengt het nauwelijks: ,,Waarom moest het zo’n doodsstrijd zijn? Hadden we zelf maar conclusies kunnen trekken, dan zouden we toen hebben gezegd: we laten haar inslapen.”

Euthanasie is niet vanzelfsprekend. Zo’n besluit moet je onderbouwen met medische bevindingen en feiten. Dus zit Mara met Renate die dinsdagnacht machteloos in de stal: ,,Af en toe richtte Donna zich half op, gilde van pijn en legde haar kop weer op mijn schouder.”

Het zijn haar laatste uren. Ze horen het aan haar moeizame ademhaling. Zachtjes strelen ze haar lange hals.

Over het sectierapport van Donna en de medische training bij Thijs Flahou, dierenarts met als specialisatie: alpaca’s en lama’s.