Een high tea tussen alpaca’s is een bijzondere belevenis. Samen met hen uitwaaien aan zee kan je uitdagend noemen. Maar wat doen de dieren tussen de bedrijven door? Hoe gaat het eraan toe op het erf? Waarmee krijgen de begeleiders te maken? Een serie over voorvallen en vragen.

Jacoline Vlaander

Ondanks trainingen, consequente aanpak en geduld van het team, zorgt Jona voor verrassingen. Steeds zijn er plotselinge uitbarstingen: dan gromt hij, springt hij, hapt hij, bijt hij. Vooral naar mensen. Maar niet naar iedereen. ,,Het is raadselachtig waarom hij dat doet,” vertelt Mara.  ,,Natuurlijk weten we dat je met je eigen – soms onbewuste – gevoelens iets versterkt dat bij dieren leeft. Angst roept angst op. Agressie roept agressie op. Dat is een wisselwerking. Alpaca’s met het Berserk Male Syndrome (BMS) hebben dat nóg sterker. Bij Jona kunnen de stoppen zelfs doorslaan als je ontspannen en vrolijk bent.”

Wanneer hij een terugval heeft, blijft zij rustig: ,,Ongewenst gedrag nooit belonen; niet  goedschiks en niet kwaadschiks. Dus reageer ik niet. Sta stevig op beide voeten. Adem diep door. Bij de meeste dieren zie je de spanning dan wegvloeien. Jona vindt het vooral vreemd als hij geen reactie krijgt. Hij stopt met springen. Kijkt wat verbouwereerd. Maar van ontspanning is nog geen sprake.”

Spannende snuffelstage

Op een zonnige middag in maart komt een leerling van een orthopedagogische onderwijsinstelling op snuffelstage: ,,Hij was lang en slungelig, en hobbelde zwijgend mee met de verzorging en het poepscheppen in de wei. Misschien vond hij het vermoeiend, want hij ging telkens zitten. We vertelden hem dat hij dat niet moest doen; dan ben je kwetsbaar. En er lopen  alpaca’s rond die we zelf ook nog niet goed kennen.”

Toch plofte hij na een tijdje weer in het gras. Juist op dat moment kuierde Jona langs, draaide zich naar hem toe, de jongen schrok, vloog overeind en ging rennen: ,,Nóóit doen. Een gezonde alpaca blijf je niet voor. Jona ging erachteraan, springend, gillend, grommend en bijtend.”

Volle laag

Al deze commotie betekent extra spanning. Die spanning moet eruit. ’s Avonds in de stal krijgt Mara de volle laag. Na het voeren komt Jona op haar af: ,,Hij wilde aan mijn gezicht snuffelen, maar deed dat opdringerig. Ik liet het niet toe. Hield hem op armlengte afstand. Dat accepteerde hij niet. Hij kreeg een waas voor zijn ogen – haast blinde agressie. Dan lijkt hij wel een ander dier. Ik kan hem dan niet meer bereiken.”

Jona springt bovenop haar, bijt in haar hoofd, haar schouders, haar armen. Mara smakt met haar gezicht tegen de wand: ,,Toen dacht ik: overeind blijven, want als ik val, gaat het mis. Hij zou dan óók springen, groot en zwaar, en misschien mijn rug breken. Ik bleef staan, diep ademend, sloeg mijn armen om zijn hals en trok die stevig tegen me aan, zodat hij minder bewegingsruimte had.” Ook roept zij Zayid, die meteen uit de paddock komt, met Winston in zijn kielzog: ,,Ze beten gillend in Jona’s poten. Bespuugden hem. Sprongen op hem. De worsteling werd één grote groene spuug- en krijssessie.”

Dat Jona sociaal onhandig is met soortgenoten, valt ook nu weer op. De correcties brengen hem in verwarring: ,,Zijn agressie sloeg niet over op hén. Hij werd vooral afgeleid. Gelukkig hebben zij hem wel uit die waas gehaald. Na een tijdje voelde ik hoe hij ontspande, en liet hem los. Hij accepteerde dit intermezzo. Hij liep naar buiten en Zayid en Winston lieten hem gaan.”

Twee gezichten

Eigenlijk wilde Mara deze confrontatie anders afronden. Zoals ze dat meestal doet na krachtmetingen met andere alpaca’s: ,,Met ontspanningsoefeningen in de stal. Rustig naast Jona staan, tot hij op een gegeven moment gaat geeuwen, smakken en zich ontlasten. Dan haal je alles uit de situatie: je geeft een duidelijke grens aan, corrigeert en maakt het weer goed met elkaar. Maar dat kon ik na deze aanval niet meer opbrengen. Het duurde zo’n driekwartier. Ik stond te trillen op mijn benen. Ik bedankte Zayid en Winston en strompelde de stal uit.”

Ze is zich ervan bewust dat het verhaal van Jona twee kanten heeft: de positieve ontwikkeling en het onberekenbare aspect: ,,We moeten opletten wat er overdag gebeurt. Het lijkt alsof hij sterk reageert op mensen met autisme. Andere dieren zouden weglopen. Híj zoekt juist het contact op, ook als hij het té spannend vindt. Zijn inprenting is verkeerd. We hebben dus alle afspraken met de orthopedagogische onderwijsinstelling voorlopig afgebeld.”

In de komende maanden zal Mara veel en intensief met Jona trainen. Samen met Winston en Zayid: ,,Hij heeft het niet op míj gemunt. Ik neem hem niets kwalijk. Hij zocht toenadering op zijn manier. Maar dat is niet de goede manier. Ik voel zijn machteloosheid; dat hij geen ander repertoire heeft. Hopelijk kunnen we hem dat nog leren.”

Over een dag waarop werkelijk alles tegenzit.