Een high tea tussen alpaca’s is een bijzondere belevenis. Samen met hen uitwaaien aan zee kan je uitdagend noemen. Maar wat doen de dieren tussen de bedrijven door? Hoe gaat het eraan toe op het erf? Waarmee krijgen de begeleiders te maken? Een serie over voorvallen en vragen.

Jacoline Vlaander

Van poep kun je leren. Vorm, structuur, kleur en geur vertellen veel over je gezondheid. De Maag Lever Darm Stichting adviseert dan ook even te wachten met doorspoelen en de wc uitsprinten. Kijk eerst eens aandachtig achterom. Inhaleer het aroma van jouw leefwijze en ingewanden. Want hoe het gaat met je spijsvertering, darmflora en immuunsysteem lees je af aan wat daar dampend drijft.

Ook alpaca- en lamapoep geeft veel geheimen prijs. Goed waarnemen is belangrijk: ,,Het is leuk om je dieren via hun uitwerpselen te leren kennen,” zegt Mara. ,,Zie ik ergens langwerpige drollen liggen, dan weet ik: Alpha (2016) was hier. Arenda (2017) strooit een waaier aan ronde keuteltjes en bij Yuno (2014) is het meestal slap. Soms ontwaar je overal alleen maar groene flatsen. Dan stonden ze de dag ervoor misschien iets te lang in de wei. Als het droogvoer te droog was of ze hebben te weinig gedronken, stuitert alles méters over het erf.”

Maandelijks mestonderzoek

Voor een goede verzorging moet je verder kijken dan de vorm. Alpacahouders weten het: je kunt niet zonder periodiek mestonderzoek: ,,Eitjes komen via de poep van besmette alpaca’s in het gras,” vertelt Mara. ,,De larven uit die eitjes worden tijdens het grazen opgenomen. Deze bewegen door de weefsels van organen heen. Ze groeien uit tot wormen en paren in de darmen. Met verschrikkelijke aandoeningen tot gevolg. Wij zitten er dus bovenop.”

Onder de microscoop zijn wormen, parasieten en zelfs eitjes goed zichtbaar: ,,Zo monitoren we alle alpaca’s en lama’s. Onze bevindingen leggen we vast in een online database. Gezonde dieren proberen we gezond te houden. Bij vermoeide of verzwakte dieren herkennen we wat eraan scheelt. We weten welke medicijnen we dan moeten toedienen en hoeveel. Van déze groep bekijken we de poep veertien dagen later wéér: slaat de behandeling aan en neemt het aantal micro-organismen af?”

Keutels rapen is in de dagen voor het mestonderzoek een verwachtingsvol ritueel. Medewerkers en vrijwilligers kuieren door de paddocks en weiden. Plastic zakjes en naamknijpers op zak. Alpaca’s en lama’s die de poepplaatsen besnuffelen, dromerig ronddraaien en wijdbeens, met opwippende staart, iets door hun achterhand zakken, verliest niemand uit het oog. Daarna is het: snel bukken en warme drolletjes oppakken. Per dier gaan die in een zakje. Naamknijper erop en meteen in de groentelade van de medicatiekoelkast. Aankruisen op het daar hangende formulier met 86 namen wiens uitwerpselen zijn geconfisqueerd. Verse poep is gekoeld 7 dagen houdbaar.

Poep prepareren

Op een donderdagochtend in april zitten vrijwilligers Millie, Herman, Eefje, Annekarlijn, Annie, Nicky en Diana om de houten tafel in de kantine. In het midden de bak met gevulde zakjes. Tussen de weegschalen, bekers en telraampjes klinken de gesprekken geanimeerd.

Binnen een paar uur prepareren ze alle uitwerpselen. Routineus wegen ze telkens 4 gram mest af. Voegen 26 milliliter zoutoplossing toe. Schenken dit prakje poep in een zeef boven een beker. Drukken het droog met een lepel. Onttrekken met een spuitje 1,5 milliliter poepvocht uit de bovenste laag van het water, omdat hier de eitjes drijven. Vullen het telraampje aan beide kanten met de inhoud van het spuitje. Daarna brengen ze het telraampje met de naam van het dier erbij voor de slotfase naar het kantoor, maken het gereedschap schoon en storten zich op de volgende monsters.

Mara en Renate turen uren door de microscoop. Houden scores en dieren bij. Zoeken in medische naslagwerken passende medicatie en doseringen tegen de parasieten die zij opmerken. Ondanks het natte voorjaar is het beeld van de kuddes rustig: ,,Hier en daar wat lichte Nemotodirus,” zegt Mara. ,,Bij veulens veroorzaakt dit vertraagde groei en waterige poep. Bij een paar dieren ontdekten we coccidiën: die tasten de darmcellen aan. Hoewel we de specifieke symptomen loomheid, verminderde eetlust, gewichtsverlies of donkerbruine, stinkende diarree nog niet hebben gezien, zullen we ze de komende tijd extra in de gaten houden: ze kunnen eraan doodgaan.”

Nieuwe dieren

Bij dieren die nieuw binnenkomen, is de besmettingsgraad hoog: ,,Zeker als ze in vieze stallen of ondergelopen weilanden stonden. Eenmaal hier treedt na een tijdje natuurlijke resistentie op. Symptomen worden milder. Dan slaan we wel eens een behandeling over, en checken twee weken later weer. Als het nodig is, behandelen we alsnog. Maar vaak zien we dat de parasiet binnen 28 dagen uit beeld verdwijnt.”

Tijdens de eerste maanden van het jaar staan de alpaca’s en lama’s noodgedwongen veel in de gedraineerde paddocks. Het knabbelen aan ingezamelde kerstbomen blijkt niet alleen lekker en leuk, maar ook de besmettingen nemen af: ,,We dienen dan minder synthetische medicatie toe – dankzij de recycling van alle sparren.”

De jaarlijkse scheermarathon: wie is wie na deze metamorfose?